با داغ شدن بحث (طرح صیانت از حقوق کاربران)، خرید اینترنت ماهواره ای استارلینک در میان کاربران ایرانی برسر زبان ها افتاده است .همه دنبال راهی هستند تا در صورت اجرایی شدن این طرح و محدود سازی اینترنت ، همچنان بتوانند از فضای اینترنت استفاده کنند .در این مقاله به طور مفصل درباره ی اینترنت ماهواره ای و امکان استفاده از استارلینک در ایران صحبت خواهیم کرد.
اینترنت ماهواره ای چیست ؟
اینترنت ماهوارهای یک اتصال داده بیسیم است که از طریق ماهواره های ارتباطی ، شامل سه دیش ماهواره ،ارائه می شود. اولین دیش در مرکز ارائه دهندگان خدمات، دومی در مدار کره زمین در ارتفاع بیش از ۳۵ هزار کیلومت ری و سومی آنتنی کوچک در محل کار یا حتی خانه شماست که قصد دارید از آنجا به اینترنت متصل شوید . سرویس اینترنت ماهواره ای معمولا از طریق ماهواره های زمین ثابت ارائه می شود، سرعت چرخش این ماهواره ها برابر با سرعت چرخش زمین به دور خود است . یعنی از زمین ،ماهواره ها در یک نقطه ثابت در آسمان به نظر می رسند. همین امر باعث میشود این سرویس فقط برای مناطق خاصی قابل استفاده باشد. همچنین فاصله بسیار زیاد این ماهواره ها از سطح زمین تاخیر اینترنتی ۵۰۰ میلی ثانیه را بوجود می آورد که عملا برای مصارفی چون ارتباط تصویری و صوتی غیر قابل استفاده است. در حال حاضر دو شرکت ویاست و هیوزنت، بزرگ ترین ارائهدهندگان اینترنت ماهوارهایهستند.هر دو این شرکتها در سال ۲۰۱۲ شروع به فعالیت کردند و سرویس اینترنت ماهواره ای خود را ارائه دادند. هیوزنت ۱ میلیون و سیصد هزا رنفر مشترک آمریکایی دارد.
اینترنت ماهواره ای استارلینک
تقریبا نیمی از جمعیت دنیا به اینترنت دسترسی ندارند و از ۵٫۴ میلیارد نفر مشترک فعلی نیز، اغلب اینترنتی با سرعت پایین ، گران و بی کیفیت دارند. به همین جهت باخبر شروع به کار اینترنت ماهوارهای استارلینک بسیاری از کاربران امیدوار شده اند. همانطور که گفته شد ،اینترنت ماهوارهای برای مصرف خانگی پدیده جدیدی نیست اما این بار ماجرا فرق میکند. اینترنت ماهوارهای »استارلینک« قرار است کل کره زمین را فرا بگیرد و در واقع این شرکت فقط به بازار آمریکا محدود نمی شود. از همه مهمتر، اینترنت ماهواره ای »استارلینک« قرار است سرعت را افزایش و تأخیر داده را در مقایسه با دیگر اینترنتهایماهواره ای کاهش دهد . یکی دیگر از معایب اینترنت ماهوارهای ، کم بودن تعداد ماهوارههای موجود در مدار بود که باعث میشد کاربران زیادی از پهنای باند یک ماهواره به طور مشترک استفاده کنند. درنتیجه سرعت مشترکین اینترنت ماهوارهای کاهش میافت. کم بودن تعداد ماهوارهها همچنین باعث محدود شدن تعداد کاربران برای جلوگیری از افت شدید سرعت می شود. اما ماهوارههای »استارلینک« قرار است در مدار پایینی زمین یا LEO با ارتفاع ۵۰۰ کیلومتر وسپس ۳۰۰ کیلومت ری در فازهای بعدی (یعنی ۷۰ تا ۱۰۰ برابر نزدیکتر نسبت به ماهواره های اینت رنتی قبلی)قرار بگیرند. همین امر باعث میشود تاخیر اینترنت ماهوارهای »استارلینک« حتی از فیبر نوری هم کمتر شود. سایت استارلینک می گوید: همانطور که ماهواره های بیشتری را راه اندازی می کنیم ، ایستگاه های زمینی بیشتری نصب می کنیم و نرم افزار شبکه خود را بهبود می بخشیم ، سرعت داده ها ، تأخیر و زمان کار به طور چشمگیری بهبود می یابد. در طول فاز بتا ، کاربران می توانند انتظار داشته باشند که سرعت داده ها از ۵۰ مگابایت بر ثانیه تا ۱۵۰ مگابایت بر ثانیه و تأخیر از ۲۰ میلی ثانیه تا ۴۰ میلی ثانیه در اکثر مکانها طی چند ماه آینده تقویت شود.برای این منظور ،ایلان ماسک در فوریه توییت کرد که انتظار دارد این سرویس حداکثر سرعت خود را تا پایان سال ۲۰۲۱ به ۳۰۰ مگابیت بر ثانیه برساند.
هزینه اینترنت ماهواره ای Starlink چقدر است؟
استارلینک پذیرش پیش خرید مشتریان علاقه مند به پیوستن به فاز بتای این شرکت را آغاز کرده است. هزینه این سرویس ۹۹ دلار در ماه، بعلاوه پرداخت اولیه ۵۰۰ دلار برای دیش ماهواره ای قابل نصب و روتر است که باید در خانه نصب کنید. استارلینک می گوید که سفارشات را از مشتریان به ترتیب اولویت و اولین سفارشدریافت می کند و انجام برخی از پیش سفارشات ممکن است تا شش ماه طول بکشد. ۹۹ دلار در ماه برای اتصال به اینترنت در مقایسه با فیبرنوری بسیار زیاد است ،اما ایلان ماسک شرط می بندد که این هزینه برای افرادی که تا کنون بدون دسترسی به یک اتصال سریع قابل اعتماد زندگی کرده اند ، ارزش خواهد داشت. اگر این تجهیزات با همین حدود قیمت در دسترس متقاضیان ایرانی قرار گیرد به معنی هزینه حدود ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومانی با احتساب دلار۲۵ هزار تومانی برای اشتراک ماهانه است و برای خرید دیش ماهوارهای هم حدود ۱۲ میلیون تومان باید هزینه پرداخت کرد.با این حساب برای استفاده در مجتمع ها مقرون به صرفه تر خواهد بود.
اینترنت ماهواره ای استارلینک در ایران از شایعه تا واقعیت
اخیرا شایعاتی مبنی بر دسترسی نقاط غرب و شمال شهر تهران به اینترنت استارلینک در فضای مجازی پخش شده بود .برخی رسانه ها و فرصت طلبان ادعا دارند که با خرید تجهیزات و پرداخت اشتراک ماهانه کاربران ایرانی قادر به استفاده از اینترنت استارلینک خواهند بود. اما با کمی بررسی متوجه می شویم که این امر تا تحقق،موانع بسیاری دارد.
۱) منطقه باید تحت پوشش استارلینک باشد:
وقتی در سایت رسمی استارلینک وارد می شویم یک پنل جستجو مشاهده می کنید با انتخاب شهرهای ایران با این پیغام مواجه می شویم : استارلینک هنوز در منطقه شما در دسترس نیست،اما با پرتاب ماهواره های بیشتر همچنان در حال گسترش مناطق تحت پوشش خود هستیم.
۲) دریافت مجوز از دولت ها:
رئیس و مدیر ارشد عملیاتی اسپیس ایکس پیش از این گفته بود این شرکت قصد ندارد قوانین کشورها را نقض کند برای همین این شرکت برای ارائه خدماتش، با همه کشورها و دولتها مذاکره میکند. ب راین اساس ممکن است با توجه به اصرار داخلی برای مسدود سازی اینترنت، این شرکت به ایران اینترنت ندهد. همچنین باید در نظر داشته باشیم اسپیس ایکس یک شرکت آمریکایی است و عملا با وجود تحریم ها بعید است به طور رسمی استارلینک در ایران عملیاتی شود. در هر حال هستند کسانی که به استفاده غیرقانونی استارلینک در صورت اجرایی شدن (طرح صیانت از حقوق کاربران) فکر می کنند.با توجه به اینکه آنتن های استارلینک برای ارتباط بهتر با ماهواره باید از موقعیت دقیق کاربران خود مطلع باشد، اسپیس ایکس می تواند آنتنهایی که در کشورهای غیرمجاز هستند را از رده خارج کند یا میتواند ماهواره ها را به گونهای تنظیم کند که هنگام عبور از بعضی کشورها سیگنالی ارسال نکنند.